Skip to main content

Featured

Blogging Commitments for 2025

Whatever I think or believe may not carry much weight in the grand discourse unfolding in cyberspace or within the grassroots movements dedicated to addressing immediate, pressing concerns. The conversations happening around us — whether online or in person — are far-reaching and intense. So, what do I hope to achieve by writing this blog? In truth, it’s not about contributing something radically new or revolutionary to the conversation. It’s about documenting my own journey, my observations, and my reflections — as an educator, a writer, and as someone deeply committed to the ideals of equity, justice, and liberation for the marginalized and oppressed in all corners of our shared humanity. AI Generated Image from Gemini's Imagen 3 This blog exists as a space for me to process and organize my thoughts — to reflect on the intersection of the personal and the political, to make sense of the overwhelming chaos within our economic, social, political, artistic, and cultural spheres. It ...

(1) Sulat nga Wala Napadala: September 29, 2014

                                       DOWNLOAD THE ENGLISH TRANSLATION HERE.
***

Gil,

Nakabasa kog artikulo  bag-o-bag-o lang mahitungod sa usa ka istatistika mahitungod sa mga batan-on karong panahona ug ang ilang panghunahuna diha sa pag-anak. Mahitungod sa maong artikulo, dako ang paghagsa sa mga batan-on nga buot magkaanak, dugang pa daw kini sa datos mahitungod nga nagkataas ang edad sa mga tawong gapakasal. Sa laktod nga pagkastorya, nagkatigulang na ang buot magpakasal nga dili gusto magkaanak. Ako niya tong ipabasa sa imo aron madunggan sad nato imong perspektiba niini. Kon mabasa nimo ning maong sulat, nagkaanak na sad kaha ka? Kasal siguro, pero anak? Akong tagna, mas excited pa ka ug gahandom nga maila imong pag-umangkon kaysa sa maila imong kaugalingon anak, no? Unta sayop ko. HAHAHA!

Pero tugoti ko nga magpadayag sa akong hunahuna. Ayaw awat sa henerasyon sa imong ginikanan nga ubay-ubay sad kanila ang gatanag sa kuyaw nga huanhuna. Sama pananglit sa mama sa imong klasmeyt usa ka adlaw nga nakaadto ka sa ilang balay para sa group project nga inyong gitrabaho (kadumdom pa ka ato) nga way ulaw-ulaw ngha iyang giambit kaninyo nga ang rason nga gusto siyang mahimong inahan tungod gusto niya makasinatig kompletong pamilya ug ang iyang nakitang bili sa kalibotan mao lamang ang mahimong inahan. Mouyon man siguro ka nako, nga walay sayop sa paghimong inahan isip misyon s akinabuhi. Pero kining maong naratibo, nagtangag ug conscious ug unconscious nga hunahuna mahit7ungod sa pagka-inahan, mahitungod sa pagka-ginikanan.

Una, dihang paghandom nga makatugod ug kompletong pamilya ug nanghinaot sa usa ka maayuo ug malipayong pamuyo naghatag og implikasyon nga obligasyon sa iyang kabanay sulod nianang pamilya (bana ba kaha, asawa, o anak) nga masiguro nga mahatagan siyag maayong panimuyo. Tinuod, wala may sayop ana nga kagustohan.  Kinsa ba god ang gaampo og gubot nga panimuyo? Siyempre, Wala. Pero, wala gi-account sa maong panghunahuna nga ang mga kabanay sulod sa pamilya adunay ilang kaugalingong perspektiba sa kon unsay makapalipay kanila isip tawo ug isip miyembro sa nahisgotang pamilya. Nga kon ang imong bana o anak, wala milinya sa gusto nimong ideyal nga pamilya, adunay posibilidad nga imo kining makonsidera isip pagsabotahe sa iyang gidamgong ideyal nga pamilya. Pananglitan, ang ideyal nimong pamilya mao ang pagtukod ug usa ka pamilya nag magkinaunsa kinahanglan mag-ipon ra sa usa ka atop o di ba kaha kinahanglan magpuyo nga duol ra sa ilang balay. Pero nagkaanak nga nga buot mag-eksplore sa kalibotan ug buot makigpuyo ug magtukod sa iyang kaugalingong pamilya nga layo sa ilang panimalay. Isip ginikanan, aduna ba kay katungod nga mobabag sa iyang planog kagustohan tungod misupak ug misukwahi kini sa imong ideyal nga pamilya?

Ikaduha, kon gaplano gyod ka nga mahimong ginikanan (ug mahimong bana sa imong asawa), andama sa imong kaugalingon bag-o nimo sud-ongon ang maong tulobagon. Para nako, tulobagon nag pagtukod ug laing pamilya. Dakong tulobagon ang pagpadako og laing kinabuhi samtang ma-sigurado nga dili ka makakudlit og dil imaong kasinatian diha sa iyang panumdoman nga moresulta sa pag-apekto kaniya isip tawo, ang iyang attitude mahitungod sa mga butang-butang, ug ang iyang abilidad sa pag-tan-aw sa kalibotan ug sa kinabuhi. Kabalo ko nga hangtod ron imo gihapong isuka ang mga pulong ni  Jordan Peterson pero ako gihapong gamiton iyang giingon nga "Clean your room". Akong punto, kinahanglan sa nimo masuta ug mabutang sa saktong mga sudlanan ang mga sikolohikal nga hugaw ug pagkakatag nga wala pa nahipos tungod sa imong personal nga kasinatian sa imong pagkabata, sa eskuylahan, ug sa adlaw-adlaw nga imong pakiglambigit sa dagan sa kinabuhi. 

Ambot lang kon sakto pa akong nadumdoman, nakahisgot ang usa ka artikulo nga ang personal nga pag-ugmad sa kaugalingon ug ang iyang kailhanan nagadepende sa iyang pagkabata, iyang interaksyon sa iyang ginikanan: positibo man kana o negatibo. Pananglitan, adunay usa ka ginikanan nga wala sa ilang buot ang ideya sa privacy o oras nga mahatag sa usa ka bata aron siya makaeksplore sa iyang kaugalingon nga siya-siya lang, ang sigeg pugos sa iyang kaugalingon ngadto sa maong bata. Gasulod siya sa kwarto sa anak nga walay pagtuktok o pagpangayog pagtugot nga magsulod, ang pagpakaulaw sa anak tungod iyang nabasahan sa diary sa anak nga perti niyang tago-tago kalabot sa iyang crush, ug uban pang samang buhat. Sa perspektiba sa ginikanan, harmless kadto pero naay posibilidad sa pagdawat sa anak mao na kadto ang mga oportunidad para makatanom og semilya sa pagdumot, issue sa self-esteem, ug pagka-sekreto nga kinaiya, ubp. Dili nato gusto nga makadamage kag kinabuhi sa tawo. Sure, tawo ra sad ka, dili gyod malikayan nga makapasakit kag tawo bisan pag wala kay intensyon. Pero at least sa imong magsiguro nag imo ng nasabtan imong kaugalingon ug imo na nga nahndale ng sikolohikal nimong pagka-ikaw (conscious ka man o dili sa maong isyu nga naa nimo) imong mapaubos angt posibildiad nga maka-ugmad kag tawo nga gabitbit opg trauma. Kay kanang mga trauma nga naporma sa panahon sa pagkabata sa usa ka tawo, mo-manifest kini sa iyang pakiglambigit sa ubang tawo.

Kataposan, ang ideya sa pagka-possessive. Ayaw gyod og awat anang mga toxic parenting (basaha si Susan Forward) sa ubang ginikanan sa mga higala nga imong nailhan nga giisip nila nag tungod sa ila gagikan ang ilang mga anak, ila na kining kabtangan nga ilang imolde base sa kon unsa ilang gusto ug unsa ang ilang kalipay, nga wala gi-acknowledge nga kanang tawo nga migawas kanila adunay kaugalingong mga damgo ug gusto sa kinabuhi nga posibleng lahi sa ilang mga ginikanan. Kay tungod lang sa titulong "ginikanan" ilang ginahikawan ang ilang mga anak sa mga hiyas nga iya sa tawo ug iya sa pag-respeto sa usa ka tawo. 

Ang pagka-ginikanan usa ka obligasyon nga imong pagalatason nga adunay conscious nga pagdesidir sa kaugalingon nga buot nimong mahimon ginikanan. Kaso ang "anak" dili conscious nga pagpili dili sama sa pagka-ginikanan. Kon ang ginikanan maka-desidir nga buot nilang mahimong ginikanan, ang anak wala nila kini gipangayo. Ila na lang maabtan nga usa na sila ka anak. Tuod, dili man makapili ang ginikanan sa kon unsang klase ilang anak (kay kon adunay chance na makapil imong ginikanan sa ilang anak, ambot lang kon ila kang pilion). Pero at least sa parte sa mga ginikanan naay aspeto nga gadepende sa ilang kagustohan. Daghang mga implikasyon ning kataposang punto nga siguro ako na lang nisulat sa sunod nga mga higayon pero ang usa nga tataw nga implikasyon sa ingon niining minset kay halos kadaghanang boomers ilang giisip nga retirement fund (maong gipaeskuyla ka para makatabang nakag hatag sa among panginahangklan.

Pag-mabasa na nimo ni sure ko nga naa pakay madungag niining maong argumentoha (o basig naa nakay bag-ong perspektiba kun rebisyon niining mga hunahuna) Unta magahinan sad ko nimog oras nga madungog na nga mga puntoha. Busa, kon wala pakay anak siguradoha sa ang mga rason. Ug hinaot nga kon imo ng sudlan nga bag-ong panid sa imong kinabuhi, unta dili apil sa mga rason ang mga rason nga atong gihisgotan sa babaw. 



Iligan City
092914


Comments